Soms kreeg ik het gevoel dat ik in Canada beter paste dan in Nederland. Daar was ik het middelpunt van belangstelling, en hier ben ik maar een oude man die vaak over het hoofd gezien wordt. Dat ligt ook aan mezelf hoor, want ik trek me in Nederland hoe langer hoe meer terug. Ik zie wel dat het zonder mij toch wel reilt en zeilt. Bij Maaike in Canada kreeg ik het gevoel dat ik de belangrijkste persoon in het gezin was. Dat is ook wel es weer mooi… op zijn tijd!

De weg des levens wordt zo langzamerhand de weg naar de hemel. Waar mensen ons verlaten, waar wij ouderen ons afzijdig houden, komt de Heer ons steeds nader. Wat zou het mooi zijn als alle oude mensen daarvan konden getuigen. Dat ze dat niet kunnen is de zware schuld die op mij en mijn medechristenen ligt. Wat evangelisatie betreft heeft mijn kerk in Nederland er een beetje met de pet naar gegooid, en dat doet ze nog! Maar nu meer in het kader van: alle mensen geloven in iets…je mag anderen je eigen geloof niet opdringen, dat past en betaamd niet.

 Maar op de oordeelsdag zal ook mij gevraagd worden: en Johannes Dekker, hebt gij van Mij gesproken? En dan zal ik eerlijk moeten antwoorden dat ik dat wel deed, maar dan in eigen kring. Toen ik de winkel nog had waren veel van mijn klanten onkerkelijk. Dat hoor je gauw als ze Gods naam ijdel gebruiken. Daarom heb ik achter de toonbank een plaatje opgehangen met “Hier wordt Gods Naam Niet IJdel Gebruikt”. Dat was gemakkelijker dan over de toonbank met de klanten er over te praten. Ik hoefde maar even met de vinger te wijzen…dan wisten ze het wel: o ja, de groenteboer is een ‘fiene’. O, o.…. Welke maatstaf zal de Heer op de oordeelsdag gebruiken. Maar ik ben weer aan het kletsen geraakt en ik zou over Canada schrijven……

Ook in Canada loopt men in het gareel van het alledaagse leven, en daar sloot ik me dus bij aan. Ik wandelde veel, vooral ‘s morgens als het nog koel was, dronk dan een kopje koffie met Maaike, deed ‘s middags een dutje, schoffelde een beetje in de tuin als de zon achter de hoge bomen ging schuilen, en keek ‘s avonds naar de televisie met de kinderen. Nou, een dag in Canada is zo voorbij. Daar valt niet veel over te schrijven!        

 Maar ik heb mijn ogen goed open gehad. Van nature ben ik denk ik toch wel een leergierig mens. Maaike zei wel es: Pa, hou nou toch eens op met al dat gevraag, geniet er toch van! Ik zei dat juist in het vragen mijn grootste vreugde ligt. Ik wil maar zeggen: er is meer aan de winkel dan lekker eten en mooie dingen zien. Men moet naar de achtergronden speuren en dat kan alleen door veel te lezen en veel te vragen. Met echte Canadezen sprak ik niet veel natuurlijk, daarvoor kende ik niet genoeg Engels. Zodoende kwam mijn kennis het meest van Nederlandse emigranten die nog een mondje Hollands spraken., en die zijn er heel wat!  Bij andere oudere mensen moet je niet aan komen…die hebben hun moedertaal verleerd en praten alleen maar Engels. Daar kan ik niet goed inkomen…hoe kun je nu je moedertaal verleren? Ik denk dat het maar fratsen zijn!

Nu kwam ik door een kennis in aanraking met een professor. Nog wel een professor aan het beroemde Calvin College…een echte Fries!

Hij zei, “Meneer Dekker, dat zijn echt geen fratsen, hoor. Veel emigranten spraken hun dialect in Nederland en gebruikten misschien maar 300 Nederlandse woorden in hun dagelijkse omgangstaal. Nou, die driehonderd waren zo vertaald in het Engels…de meeste immigranten hebben maar weinig woordkeus, dat moet U wel opgevallen zijn. Het zijn vooral de mensen die in zo’n kleine woordenschat toerloos ronddraaien, die het eerst hun Nederlandse moedertaal vergeten. Ze voelen zich als een olifant in een boom als ze nog eens Nederlands moeten spreken.”  Nou, dat zal wel zo zijn dan!

Misschien kreeg ik een wat eenzijdige en misschien ook minder precies voorlichting, maar daar moest ik het mee doen. Ook las ik veel in de ‘Globe and Mail”, het beste dagblad in Canada. Onopgesmukt…net als “Trouw” twintig jaren geleden. Als ik te veel in het woordenboek moest snuffelen, liet ik mijn schoonzoon Pieter het even lezen en die gaf dan een korte verklaring. Ik ben Pieter zeer erkentelijk. Als een echte Drent weidde hij niet uit. Man…ik heb hem helemaal vergeven dat hij mijn Maaike mee naar Canada nam! 

Nu zal ik eerst eens over het kerkleven gaan schrijven. Per slot van rekening is het geloof het belangrijkste in ons leven. 

Op kerkelijk gebied had ik geen betere adviseurs kunnen hebben dan Jan Assies en Jan Stadlander. Die hadden ook heel wat te vertellen… de Christian Reformed Churches in Canada en Amerika maken een beroerde tijd mee. Deze voorheen zo hechte kerkgemeenschap, die net als de Gereformeerde Kerk in Nederland voortkomt uit de Afscheiding en Doleantie, maakt momenteel een kerkscheuring mee.

 Natuurlijk had men dit kunnen verwachten. Immers, de geschiedenis wijst aan dat een kerkgenootschap een halve eeuw nodig heeft om te verslappen op bepaalde punten. Dan zijn er altijd wel kritische kerkleden die zich geroepen voelen de meest zuivere voortzetting van de dienst des Heren te waarborgen. Het is nu eenmaal zo dat door onze zondige natuur en afnemend enthousiasme bijna elk kerkgenootschap zich op de duur op een hellend vlak gaat bevinden. De appel rot van binnen naar buiten. Maar ook van buiten naar binnen, en wel door de invloeden van de wereld, vooral de invloed van de wetenschap waar in het ‘zeker weten’ geen plaats is voor geloven. In de wetenschap moet alles als een bus sluiten. Als je dat dan overdraagt op de godsdienst gaat het faliekant mis.

 Men kan in een kerk eenmaal niet radicaal de ‘ratio’ aanhangen. God valt niet te begrijpen. Hij is daarvoor te hoog verheven en te ondoorgrondelijk. Voor vele geleerden, inclusief moderne theologen, schijnt het onmogelijk zich daarbij neer te leggen. Hoe kun je ‘geloven’ nu een ‘zeker weten en kennen’ noemen.

 Vandaar dat men de wonderen wegredeneert. Ook het grootste wonder, de opstanding van onze Heiland, wordt dan het mooie verhaal van ‘de hoop die voor alle mensen is weggelegd’. Dat daarover geen kerkscheuring plaats vond is haast onbegrijpelijk! Maar in Nederland zeggen we dan dat de laatste kerkscheuring ons nog vers in het geheugen ligt…dat is eens, maar nooit weer!

In de Christian Reformed Church ligt de zaak anders. Dit is nog een levende Kerk, die haar hoop op in de Opgestane Heer vestigt. Waarom dan een scheuring? Ik vermoed dat het alles te doen heeft met de veranderde positie van de vrouw. Natuurlijk werkt het feminisme in de kerk door. Volgens mij is het wezenlijke van deze beweging een goede zaak. Te lang hebben vrouwen niet dezelfde zeggingskracht gehad als mannen. Te lang werden hun door God geschonken gaven niet gewaardeerd door het andere geslacht. Sla nu het oog eens op Jezus!

Toen Jezus op aarde rondwandelde, waren de vrouwen nog minder in tel, maar Jezus neemt het voor hen op. Hij spreekt hen aan zoals hij zijn discipelen aanspreekt. In een ‘mannen’ godsdienst omringt hij zich ook met vrouwen. Dat moet wel een opzienbaar gebeuren geweest zijn…tjonge, je moet die Farizeeën achter de hand zien fluisteren!

Maar hoe gaat het? Geef je mensen meer aandacht en meer verantwoordelijkheid, dan betekend dat niet dat ze direct weten hoe ze daar mee om te springen. Kijk maar naar de eerste christengemeentes! Vrouwen moesten leren om met de nieuwe levenswijze om te springen. Paulus geeft dan enkele aanwijzingen die in het raam van die tijd prachtig passen. Soms weet hij niet precies of God hem die aanwijzingen in het oor fluisterde, en dat bekent hij dan ook eerlijk door te zeggen dat het zijn eigen persoonlijke mening is. Hij is dus als een predikant die op een paar lokale zonden wijst. De richtlijnen die hij in zijn preek geeft zijn niet van globale betekenis!   De verontrusten in Noord-Amerika zeggen dan: maar je kunt Paulus’ woorden zo maar niet tijdgebonden maken! Dan komt de onfeilbaarheid van God’s woord in het gedrang. Wat kun je dan nog voor waar en zeker houden? Zie hoe het de GNK vergaan is! Vrouwen in het ambt, tornen aan het scheppingsverhaal. Twee zaken die aanleiding geven tot kerkscheuring in Noord Amerika. Maar de ware reden tot scheuring is angst! Angst dat het ‘op-bepaalde-punten- anders-begrijpen’ van de Bijbel de zekerheid van het geloof schade zal doen. Angst ook dat het de CRC zal vergaan als de GNK, hun voormalige zusterkerk. Ik begrijp dat wel zo’n beetje hoor, zo’n nieuwlichter ben ik ook weer niet!

Maar, moeten vrouwen nu voor eeuwig geweerd worden uit kerkelijke ambten, zelfs al staan ze op gelijke voet met mannen in elk ander gedeelte van God’s koninkrijk? Kijk, dat wil er bij mij niet in! De vrijmakende Geest van God blijft doorwerken in deze benarde wereld! Anders zou er nog slavernij zijn! Anders zou er nog kinderarbeid zijn! Anders zouden westerse staten hun koloniën nog uitpersen! Anders zou het een communistisch bewind nog duizenden mensen naar Siberië verbannen. Anders zouden vrouwen nog geen stemrecht hebben in kerk, staat en maatschappij! De Heilige Geest zet steeds de wereld die ergens steeds in de modder vastloopt op de kop! Ik ben daar blij mee! Om maar een kleine verandering in mijn eigen bestaan te noemen: ik heb jarenlang geen mannelijke dominee en ouderling over de vloer gehad. Nu krijg ik om de andere week een fijn bezoekje van een ouderling waar ik goed mee kan praten! Zijn naam? Mevrouw Hilberding! En ze is nog wel ouderling in de kerk waarvan ik nog wel lid ben maar niet meer bezoek!

 Een andere reden waarom sommige leden van de CRC uit hun kerken treden is het scheppingsverhaal. Zes dagen, en daarmee af. Ik geloof ook in die zes scheppingsdagen… o, we hebben een machtige God! Als het stille lichaam van Jezus in een seconde kan veranderen in een verheerlijkt lichaam, zou dan God de wereld niet in zes dagen kunnen schapen? Tegelijkertijd geloof ik dat het machtige scheppingsverhaal, een explosief gebeuren waar zoveel bijzonderheden aan vast zitten, niet volledig in twee Bijbelhoofdstukken beschreven kon worden. Daar zou je een heel boek over kunnen schrijven. Het valt dan ook niet te verwonderen dat er met zo’n kortverhaal vele vragen overblijven. Als men over de bovengenoemde kwesties nu wat verschillend denkt, misschien heel verschillend denkt, mag men daarom een kerk verlaten en nog weer eens een meer zuivere, ware kerk stichten?

Ik ben van mening dat men alleen mag uittreden als er zeer belangrijke verschillen zijn, zoals het wel of niet gebeuren van de opstanding of het loochenen van het Zoon-schap van Jezus. Pas dan moet actief te werk worden gegaan Ik ben zelf naar een Christelijk Gereformeerd kerk verhuist omdat mijn gereformeerde dominee niet meer kon geloven in het verzoenend bloed van onze Heiland. Maar ik weet dat hij daarover voortdurend door de kerkenraad wordt onderhouden. Zo lang dat nog het geval is blijf ik lid, maar kerk elders. Die dominee blijft niet altijd, en er zijn weer tekenen van een kentering in de GKN wat de orthodoxie betreft. Ik mag toch ook wel zeggen dat er bij ons bij tijden wat frisse winden waaien. Men bekommert zich meer om de medemens, zelfs als die in Afrika woont. We zijn uit ons zelfopgelegde isolement geraakt, ofschoon dat ten koste ging van de zuivere leer. Ik vind het ontzettend jammer dat ik gesprekken over kerkscheuring moest meemaken in Canada.

 Maaike’s kerk…wat een fijne gemeenschap! Wat echt gelovige kerkmensen die weten dat ze een taak in de wereld hebben! Maar ik ben ook in andere meer traditionele CRC-kerken geweest, waar de klok vijftig jaar stil stond. Fijne preken… wat ik er tenminste van begrepen heb…maar men merkt een zekere kilheid… tenminste tegenover de vreemdeling die het kerkportaal binnentreedt Lieve mensen, ik had toch net zo goed een ongelovige kunnen zijn die de klop van de Geest aan zijn hart voelde en eens poolshoogte ging nemen in jullie kerk? Wat voor indruk geven jullie aan de buitenstaander? Of…komen die nooit bij U in de kerk? Verder wil ik van de kerkstrijd in Noord-Amerika niets meer zeggen. Allen dit…het valt mij steeds weer op dat het haken naar de meest zuivere leer bijna altijd gepaard gaat met een grotere verstarring op het gebied van “Wij Hebben Een Woord Voor De Wereld”. (Dat was een NCRV-programma in de goede oude tijd toen er nog iets van de christelijke omroep uitging). Het is alsof men in de pas gestichte ‘zuiverste’ kerken intuïtief begrijpt dat de stap die een ongelovige moet nemen om tot zo’n kerkgenootschap te behoren zo groot is, dat ze onoverkomelijk kan zijn. Men verneemt toch zelden van een goed georganiseerde en doelbewuste evangelisatie- actie in de meest-orthodoxe Calvinistische Kerken in Nederland en Noord-Amerika? Maar goed…men zou haast hetzelfde kunnen beweren van de doorsnee CRC kerk en de nu meer liberale Gereformeerde kerken…