Middledom

Memoirs

Cornelis de Jong (1928 – 2025)

Genealogie: 1500-1900

Onze familielijn gaat terug tot eind 15th eeuw. De eerste was Jan Huich zoon, soms gespeld als Huigzoon en later als Huygen. De meeste mensen hadden geen achternaam, dus voegden ze de naam van hun vader toe om hen uit elkaar te houden. Jan Huigzoon betekent Jan, zoon van Huig.

In de volgende generatie werd een zoon Huig geboren die Huig Janz werd genoemd. Er was echter nog een andere Huich Janszoon dus noemden ze hem de Jonge Huig Janse. In de volgende generatie werd er een Jan geboren die Jan Huigzoon werd maar vanaf dat moment stond de Jong achter de naam in plaats van ervoor en werd het de familienaam. De Jong betekent in het Nederlands jong. Er is niet al te veel bekend over de eerste generaties. Opvallend is dat veel gezinnen erg groot waren, dat veel baby’s jong stierven en dat mensen niet zo oud werden als nu. Niet veel mensen haalden de leeftijd van 70 jaar en maar heel weinig mensen haalden de 80.

De familie woonde toen in de Krimpenerwaard, zo’n tien of twaalf kilometer van Stolwijk waar wij opgroeiden. Er was nog een boer in Lekkerkerk die ook Huich Jans heette. Omdat hij ouder was, noemden ze hem om verwarring te voorkomen de Oude Huich Jans, en onze voorvader werd enkele generaties lang de jonge Huich Jans genoemd, en zo is uiteindelijk de achternaam van onze familie de Jong geworden.

De eerste zoon, Jan Huygen, trouwde met Marrichje Hendriks Nobel. Ze kregen vijf zonen, Huig, Jan, Thijs, Hendrik en Maarten. Alleen de geboortedata van de laatste twee zijn bekend, Hendrik op 4 juni 1651 en Maarten’s geboortedatum staat vermeld als 30 februari 1653 dus een vergissing over de dag. Er is een vermelding van een doop van de dochter van Thijs in 1668, dus hij moet een stuk ouder zijn geweest en zijn grootvader, Huig Jans, met wie we begonnen, moet tussen 1570 en 1590 geboren zijn. Ze waren boeren en ook lid van de raad die de aanleg van dijken en kanalen regelde en daar is wat informatie gevonden.

Het waren melkveehouders die ook veel hennep verbouwden, ook wel Kennip genoemd. Ze verbouwden dit voor het maken van touw. Het meeste touw werd gebruikt voor zeilschepen. Hennep is dezelfde plant die tegenwoordig bekend staat als marihuana. Hennep had twee verschillende planten, mannelijke en vrouwelijke planten. De vrouwelijke planten waren het meest waardevol omdat ze moesten worden uitgedund en de meeste mannelijke planten moesten worden verwijderd. Dit is hetzelfde als Stocks die we nu als snijbloemen kweken en die ook mannelijke en vrouwelijke planten hebben en waarvan de vrouwelijke planten waardevoller zijn. Er werden verschillende andere producten gemaakt naast touw en bijna elk deel van de plant werd wel ergens voor gebruikt. Het was erg arbeidsintensief, maar veel van dit werk kon in de winter worden gedaan als er geen landwerk was. Hennep haalde veel uit de grond en omdat er in die tijd geen kunstmest was, ging alle mest naar de hennep en werd de rest van de akkers erg arm. Een van de extra producten was hennepzaad dat werd gebruikt voor olie en erg waardevol was. Door dit hennepzaad was de vogelpopulatie in de loop der jaren tot een extreem hoog niveau gestegen. In de zeventiende eeuw werd er ook hennep geïmporteerd uit de Scandinavische landen en werd er touw gemaakt van manilla en sisal. Na verloop van tijd werd de hennepteelt minder waardevol en velen stopten er helemaal mee of op kleinere schaal. De grote vogelpopulaties krompen ook en toen werd de schade door de vogels zo groot dat ze bijna allemaal gedwongen werden om te stoppen. De vogels namen niet alleen bijna alle zaden mee, maar maakten ook de plant kapot.

De eerste bekende voorvader van onze familie is Jonge Huich Jans, waarschijnlijk geboren tussen 1570 en 1590. Op de tweede plaats komt zijn zoon Jon Huygen de Jong, geboren in 1610 en op de derde plaats Maarten Jans de Jong, geboren in 1653. Dit beëindigt het eerste deel van de genealogie en gaat een aantal generaties later verder.

Ik zal beginnen met het schrijven over de 7e generatie  omdat er weinig informatie is over eerdere generaties. Johannes (Hannes) de Jong was mijn overgrootvader. Hij werd geboren op 19 juni 1791 als achtste kind van Maarten de Jong en Chila Alberts. Een van die 8 kinderen overleed als baby en later werden er nog 2 geboren. Hannes trouwde met Johanna de Jong, die geen familie van hem was. Ze kregen twee kinderen, Maarten geboren op 15 mei 1820 en Johannes Ary geboren op 13 november 1822. Het was een erg moeilijke bevalling en ze dachten dat ze stervende was dus noemden ze de baby naar zijn moeder en naar een grootvader. Chila leefde nog tien dagen na de geboorte van Johannes Ary, die doof, blind en verstandelijk gehandicapt was. Hij kon echter net genoeg zien om te wandelen en wist hoe hij geld moest tellen. Later leerde hij een beetje schrijven en kon hij zijn naam schrijven en mocht hij getuige zijn bij het huwelijk van een zus. Hij woonde samen met ongetrouwde broers en zussen van zijn moeder, dus hij was een halfbroer van mijn opa en een oom van mijn vader. Mijn vader was zeven jaar oud toen zijn oom stierf en ik hoorde dit verhaal van hem.

De Jongs waren een zeer welgestelde boerenfamilie. Johannes Ary ging door het leven met de bijnaam Rijke Ary omdat hij veel geld had geërfd. Hij stierf 21 februari 1902 op de leeftijd van 80 jaar. Volgens sommige kranten was hij 81 jaar oud. Toen hij stierf liet hij een erfenis na van 58.706.33 gulden, te verdelen onder zijn halfbroer en halfzus. Dit bedrag zou vandaag de dag bijna een half miljoen dollar waard zijn geweest.

Meer dan twee jaar na het overlijden van Chila hertrouwde Johannes met Margje Ooms die op 19 oktober 1802 was geboren. Hij was 32 en zij 21. In dit tweede huwelijk werden nog 16 kinderen geboren.

  1. Giela, geboren 19 maart 1825
  2. Adam, geboren op 3 oktober 1826. Hij stierf toen hij ongeveer 4 maanden oud was.
  3. Adam, geboren 5 oktober 1827, genoemd naar zijn broer
  4. Jan, geboren 6 april 1829
  5. Annigje, geboren op 24 mei 1831. Op 31 augustus 1831 stierf Maarten, het oudste kind uit het eerste huwelijk, toen hij 11 jaar oud was.
  6. Op 24 april 1833 werd er nog een Maarten geboren, vernoemd naar zijn halfbroer.
  7. Johanna, geboren op 1 mei 1835. In juli 1835 brak er een epidemie uit, waarschijnlijk cholera, en in negen dagen stierven drie van hun kinderen. Maarten die twee was, op 27 juli, de volgende dag Jan die 6 was en op 5 augustus Adam die 8 was. Waarschijnlijk leden de andere kinderen ook aan deze ziekte. Dat moet heel moeilijk zijn geweest voor die ouders die nu nog maar vier van de negen kinderen hadden. Ary die 13 was, Giela die 10 was, Annigje die 4 was en de baby van 3 maanden, Johanna.
  8. Op 16 december 1836 werd er nog een baby geboren die Adam heette, naar zijn broer. Dit was mijn grootvader.
  9. Maarten Jan, geboren 28 december 1837, waarschijnlijk vernoemd naar zijn grootvader.
  10. Jannigje, geboren 24 december 1838.
  11. Bertha, geboren 4 april 1840
  12. Marrigje, geboren 26 juni 1841. Ze stierf toen ze 7 weken oud was.
  13. Jan, geboren 19 maart 1843.
  14. Teunis, geboren 22 december 1844.
  15. Marrigje, geboren 8 mei 1846
  16. Anna, geboren op 16 juli 1847. Ze stierf toen ze 5 weken oud was.

Het is moeilijk te begrijpen dat dit mogelijk was, vooral voor een vrouw. Na 23 jaar huwelijk had ze 16 kinderen gebaard, dus ze moet meer dan de helft van haar huwelijksleven zwanger zijn geweest en in die tijd verloor ze ook nog eens zes kinderen.

Johannes (Hannes) stierf op 6 mei 1861 en werd bijna 70 jaar oud. Hij liet zijn vrouw en negen kinderen tussen de 16 en 31 jaar oud achter. Zijn vrouw Margje Ooms, mijn overgrootmoeder, stierf op 28 juli 1878. Ze was 75 jaar oud en liet 75.328,28 gulden na en elk kind had 8369,82 gulden. Er werd vermeld dat mijn grootvader een Russisch investeringscertificaat kreeg ter waarde van 755 gulden. Dit moet in die tijd heel gewoon zijn geweest, want mijn vader had verschillende Russische investeringscertificaten in zijn kast liggen. Ze waren waardeloos toen het communisme eenmaal was ingevoerd, maar ze waren bewaard in de hoop dat ze ooit weer waardevol zouden worden, wat nooit gebeurde. Dit werd grotendeels geheim gehouden en er werd niet over gesproken, maar ik herinner me dat mijn vader ze me op een dag liet zien.

SHARE THIS:

Comments

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *